ميگويند وضعيت زنان در عربستان سعودي به وضعيت سياهان در نظام تبعيض نژادي آفريقاي جنوبي ميماند؛ نظام حقوقي نابرابر، دسترسي نابرابر به امكانات و مشاغل، جداسازي در دانشگاهها و فضاهاي عمومي و ... . در
آفريقاي جنوبي، سياهان با محدوديت و محروميت روبهرو بودند و در عربستان سعودي همچنان كمابيش زنان در چنين وضعيتي قرار دارند. روز جهاني زن هم براي زنان سعودي معنا و مفهوم خاصي ندارد... .روز پنجشنبه همزمان با روز جهاني زن، در دانشگاه خالد شاه عربستان سعودي، ۵۰ زن مجروح شدند. صدها دانشجوي زن سعودي در تظاهراتي اعتراضي خواهان رفع تبعيض و مديريت بهتر در دانشگاهها بودند. گفته ميشود پس از مقابله نيروهاي امنيتي و پليس با تظاهركنندگان دهها نفر زخمي شدند. اكثر مجروحشدگان يا توسط نيروهاي امنيتي يا زير دست و پا زخمي شدند. در اين ميان مسوولان دانشگاه خالد شاه چيز ديگري ميگويند. آنها اعلام كردهاند كه دانشجويان به كارمندان دانشگاه حمله كردهاند و پس از آن درگيري آغاز شده است.
اين درحالي است كه گفته ميشود از سال پيش تاكنون چندين تظاهرات در دانشگاههاي عربستان سعودي عليه سيستم دانشگاهي كه گفته ميشود عليه زنان تنظيم شده، گزارش شده است. با اين حال مقامات عربستان سعودي دستور دادهاند تا به ماجراي زخمي شدن دانشجويان دختر رسيدگي شود. تحصيلات در عربستان سعودي از نظر جنسيت مجزا بوده و به سه سيستم اداري تحصيلات عمومي پسران، تحصيلات دختران و تحصيلات اسلامي سنتي (براي پسران) تقسيم ميشود. در دبيرستانها و دانشگاههاي دخترانه استادان مرد تدريس نميكنند و اگر نيازي به اين امر باشد از طريق دوربينهاي مداربسته، دانشجويان در مكان جداگانه آموزشهاي لازم را ميبينند. پيش از اين نيز در ديدگاه سنتي عربستان سعودي، همواره دختران از آموزش ديدن در مدارس محروم بودند و تنها پسران حق شركت در مدرسهها را داشتند. تا سالهاي دهه 1960، آموزش دختران در زمره آموزش غيررسمي به شمار ميآمد و اين در حالي است كه طي دهه 1980، سيستم آموزشي دختران و پسران يكنواخت شد. با تشكيل دولت جديد عربستان و تاسيس وزارت آموزش، دختران نيز اجازه يافتند به مدرسه بروند.
در سال ۱۹۴۸، نخستين دبستان دخترانه در مكه تاسيس شد؛ از آن سال به بعد، مدارس، آموزشكدهها و دانشگاههاي دخترانه بسياري در شهرهاي مختلف عربستان سعودي بنياد شد و آموزش دختران در سطح كلان توسعه يافت به نحوي كه سازمان آموزش زنان از وزارت آموزش و پرورش عربستان جدا شد. در عربستان سعودي، كليه دبستانها، دبيرستانها، دانشگاهها، مراكز علمي و كتابخانهها بر اساس جنسيت جداسازي شدهاند. طبق آمار سال 1378 درصد بيسوادي در بين جمعيت زير 10 سال مردان 47/7 و زنان 85/22 و در جمعيت بالاي 10 تا 45 سال مردان 97/2 و زنان 2/17 است. اما تبعيض عليه زنان در عربستان تنها منتهي به بحث آموزش نيست.
حكومت عربستان به هر آنچه مربوط به فعاليت زنان در عرصه اجتماعي مربوط ميشود، حساسيت خاصي دارد. اشتغال و حتي بحث رانندگي زنان هم از جمله مسايل عمده تنش ميان جامعه زنان با حكومت است. اگرچه در عربستان سعودي، اشتغال زنان ممنوع نيست، اما شرايط و محدوديتهاي بسياري وجود دارد و زنان بايد پيش از شروع به كار، از وزارت شوون اسلامي اجازه بگيرند. اين سازمان، قوانين محدودكننده بسياري را براي استخدام زنان گذاشته و استخدام زنان منوط به پنج شرط است. كار زنان بايد براي به دست آوردن درآمد لازم براي اداره زندگي باشد. اگر زن متقاضي كار نتواند ثابت كند كه براي گذران زندگي به پول بيشتر نيازمند است، وزارت شوون اسلامي حق دارد او را از كار كردن منع كند يا تقاضاي او را ناديده بگيرد. كار زنان بايد تنها در محيط زنانه باشد و مردان نامحرم نبايد حق ورود به محيط كار زنان را داشته باشند. زنان تنها ميتوانند در مدارس دخترانه، كارگاههاي خياطي، پرستاري بيمارستانهاي زنان به كار بپردازند. كار زنان بايد با ويژگيهاي جسمي، روحي و رواني زنان تناسب داشته باشد. كار زنان تنها با اجازه رسمي ولي او ممكن است؛ در مورد زنان ازدواج نكرده، اين اجازه با پدر و در مورد زنان ازدواج كرده، اين اجازه با شوهر خواهد بود و اگر كار زن باعث غفلت او از وظايف خانهداري شود، شوهر او قانونا ميتواند او را از ادامه دادن به اشتغال منع كند. و در نهايت اينكه به كار گرفتن زنان در بسياري از سمتهاي اجرايي، وزارتخانهها، ادارات و دادگستري ممنوع است و انتخاب زنان به عنوان قاضي در عربستان سعودي منتفي است. همين موضوع باعث شده است با اينكه بيش از 70درصد زنان در عربستان تحصيلات دانشگاهي دارند، تنها پنج درصد آنها وارد بازار كار شوند كه اين ميزان اشتغال زنان، پايينترين ميزان اشتغال در جهان است. حتي رانندگي براي زنان در عربستان سعودي، از زمان تاسيس اين كشور، ممنوع بوده و اين ممنوعيت طي سالها تداوم يافته است. هيات كبار علماي عربستان در سال ۱۹۹۰ با صدور فتوايي رانندگي زنان را به دليل مخالفت با شرع مقدس حرام اعلام كرد و از آن زمان تاكنون با وجود برخي تلاشهاي انجام شده براي لغو اين ممنوعيت، به دليل مخالفت مقامات روحاني اين كشور، اين تلاشها به نتيجه نرسيده است. اما در سال ۲۰۱۱ زنان عربستان كمپيني در اعتراض به ممنوعيت رانندگي به راه انداختند و منال شريف نخستين زني بود كه در اين جريان در ملاءعام رانندگي كرد.