فوتبال باشگاهي در ايران با تاسيس تيم «كلوب ايران» در سال 1299 آغاز شد. در اولين دهه فوتبال رسمي ايران، تيمهاي تهران، توفان، شعاع، اسپرت ارامنه، شفق و... تاسيس شدند. تدين، كوهستاني، دارايي، سرباز، دوچرخهسواران، شاهين، شرق و... تيمهاي ديگر اين عرصه بودند كه در دهه دوم و سوم سربرآوردند. در شهرستانها هم تيمهاي خوبي به وجود آمدند كه مهمترين آن تيم «كلوب فردوسي مشهد» بود. به هر حال فوتبال ملي ما، مسير خودش را از سال 1305 با ديدار دوستانه بين دو تيمملي ايران و جمهوري آذربايجان آغاز كرد. مسابقات فوتبال قهرماني كشور از سال 1318 كليد خورد؛ درست در سالي كه امجديه (شهيد شيرودي) تاسيس شد. از سال 1318 تا 1350 تيمهاي شهرستانها به مصاف هم ميرفتند و به صورت متمركز، سالانه در يك شهر مسابقات قهرماني كشور را برگزار ميكردند. مثلا تيمهاي اصفهان، تهران، آبادان، رشت، شيراز، تبريز، رضاييه و.. در شيراز به مصاف هم ميرفتند و قهرمان كشور را معرفي ميكردند. مرحوم مصطفي مكري در سال 1339 يكشبه ليگ را در ايران تدارك ديد. او مسابقات قهرماني كشور را به همان شكل سابق يعني متمركز در ساري برگزار كرد. تنها تفاوت مسابقات اين دوره آن بود كه از هر شهر يك تيم برگزيده در اين مسابقات شركت ميكردند از آبادان شاهين، از تهران تيم سپه، از قزوين تيم فرهنگ و ... در اين رقابتها شركت كردند. البته اين مسابقات را نميتوان ليگ ناميد؛ چراكه اولا رفتوبرگشت نبود، ثانيا به صورت متمركز در يك شهر برگزار ميشد و ثالثا اينكه تيمهاي باشگاهي برتر كشور در اين مسابقات شركت نكردند. تيمهايي مثل شاهين، تاج و دارايي تهران غايب بودند. فقط يك نماينده، ولو به صورت ظاهري در اين مسابقات از هر شهري شركت ميكردند.
مكري آمد و ليگ دوباره راه افتاد
در ساليان بعد مسابقات قهرماني كشور باز هم به صورت مسابقات بين شهرهاي مختلف برگزار شد. تفاوت مسابقات ادوار آينده اين بود كه تهرانيها به جاي تيم منتخب خود، هر بار تيم قهرمان تهران را به اين مسابقات اعزام ميداشتند. دارايي، پاس و تاج بر اين اساس در مسابقات قهرماني كشور شركت كرده و قهرمان شدند. مصطفي مكري كه سال 1339 يكشبه ليگ را آنچنان كه گفتيم برگزار كرده بود، در سال 49 اقدام به برگزاري اولين دوره مسابقات ليگ منطقهاي در ايران كرد. در مرداد سال 1349 فدراسيون فوتبال وقت، مسابقات قهرماني باشگاههاي ايران را با شركت 23 تيم در چهار منطقه كرمان، اروميه، اصفهان و رشت برگزار كرد. از اين چهار منطقه، تيمهاي اول و دوم هر گروه به مرحله نهايي صعود كردند. پاس، پرسپوليس، تاج و برق تهران، كارگر و تاج آبادان، آرياي مشهد و تاج شيراز از اين هشت تيم بودند.
منطقه اول: پيكان تهران، تاج آبادان، راه كرمان، خانه جوانان اصفهان و آرش بندرانزلي
- پيكان تهران و تاج آبادان صعود كردند. با بازگشت ستارگان پيكان به پرسپوليس و انحلال تيم پيكان، فدراسيون پذيرفت كه پرسپوليس به جاي پيكان در اين رقابتها شركت كند.
منطقه دوم: تاج تهران، كارگر آبادان، پاس همدان و پرسپوليس رضاييه (نيروي كرمانشاه و جعفري سنندج از رقابتها كنار كشيدند).
- تاج تهران و كارگر آبادان در اين رقابتها اول و دوم شدند.
منطقه سوم: پاس تهران، گيو بندرانزلي، تاج گنبد، تاج رشت و آرياي مشهد
- پاس تهران و آرياي مشهد به مرحله نهايي صعود كردند.
منطقه چهارم: برق تهران، تاج شيراز، جوانان اصفهان، پاس مشهد، تاج اهواز و تاج بويراحمد
- برق تهران و تاج شيراز صعود كردند.
در مرحله نهايي، پاس، پرسپوليس، برق تهران و تاج شيراز در گروه اول و تاج تهران، تاج آبادان، كارگر آبادان و آرياي مشهد در گروه دوم قرار گرفتند.
پاس بهترين تيم گروهي
جدول گروه اول با سه برد پاس برابر پرسپوليس، تاج شيراز و برق تهران با صدرنشيني اين تيم توام شد. پرسپوليس با پيروزي برابر تاج شيراز و برق تهران دوم شد. تاج شيراز هم برق تهران را برد و سوم شد. در گروه دوم آرياي مشهد به هر سه تيم تاج تهران، تاج آبادان و كارگر آبادان باخت، اما ديدارهاي تاج تهران با تاج آبادان، تاج آبادان با كارگر آبادان و تاج تهران با كارگر آبادان مساوي شد تا گره كور اين گروه تنها با تفاضل گل باز شود. در مرحله نيمهنهايي، پاس با حساب 4 بر 2 تاج آبادان را برد. پرسپوليس هم تا دقايق پاياني از استقلال پيش بود تا اينكه آبيها با يك گل مشكوك مساوي كردند. پرسپوليسيها در اعتراض به راي داور، زمين را ترك كردند و بازي 3 بر صفر به سود تيم تاج برگردان شد. در فينال ابتدا غلامحسين مظلومي گل آبيها را زد، در ادامه كار اصغر شرفي پاس را برابر تاج به تساوي رساند. اكبر كارگرجم اما با گلي كه در دقيقه 33 زد استقلال را قهرمان كرد. تاج با پيروزي 2 بر يك برابر پاس قهرمان ليگ شد، اما از حيث جدولبندي مسابقات ليگ چنين بود: